Kesempatan berada di utara saya gunakan untuk mengunjungi kawan-kawan lama yang sudah sekian lama tidak bertemu. Tahun 2005 hingga 2007 saya bertugas di Universiti Malaysia Perlis (UniMAP) dan pada kesempatan itu sempat saya menziarahi kawan-kawan lama yang terputus hubungan ketika bersekolah di Sekolah Tuanku Abdul Rahman (STAR), Ipoh. Namun selepas kembali bertugas di Negeri Sembilan hingga kini kesempatan bertemu kawan-kawan dari utara menjadi semakin kurang. Walau pun berada di Kangar, Perlis hanya selama 3 hari namun kesempatan itu saya gunakan untuk bersilaturahim dengan mereka.
Dalam kesempatan tulisan pendek ini apa yang saya ingin kemukakan ialah suatu konsep yang saya namakan “Kegagalan ialah kejayaan yang tertangguh”. Walau pun ayat ini seolah-olah ingin menidakkan perkataan kegagalan daripada kamus hidup seseorang, namun pada hakikatnya kita mesti melihat kegagalan sebagai suatu titik persimpangan ke arah kebaikan bukan ke arah kemurungan. Ketika di Perlis saya berkesempatan berbincang dengan seorang kawan lama yang tidak perlu saya sebutkan namanya dan dari mana. Apa yang penting ialah suatu keadaan yang hampir membawa kepada kegagalan namun saya masih mengkategorikannya sebagai sesuatu yang boleh diusahakan.
Pada umur melebihi separuh abad Hamid (bukan nama sebenar) belum memiliki Ijazah PhD (Doktor Falsafah) yang sangat diperlukan dalam bidang akademik. Universiti-universiti berlumba untuk memenuhi kuota 60% pemegang PhD dalam tim akademik mereka dan Hamid merasa sangat terisih apabila tenaga akademik muda pulang dengan PhD dan beliau merasa sangat terpinggir. Kesan psikologi ini yang semakin tidak tertanggung oleh beliau.
Masa saya membuat PhD dulu biasiswa kerajaan diberikan sehingga batas umur 43 tahun sahaja, lebih daripada batas umur itu tiada biasiswa. Oleh kerana umur persaraan kini ialah 60 tahun, jadi saya berpendapat batas umur mendapat biasiswa kerajaan untuk membuat PhD mesti dinaikkan kepada 48 tahun dengan mengambilkira 4 tahun membuat PhD dan tambahan perkhidmatan wajib kerana mengambil biasiswa selama 8 tahun, jadi cukup-cukup 60 tahun untuk bersara.
Hamid mengemukakan persoalan beliau kepada saya dan sebagai “Diplomat Penyelidikan” saya menggariskan beberapa strategi yang boleh beliau ambil. Pertama sekali beliau perlu membuat Analisis SWOT (Strength, Weaknesses, Opportunity dan Threats), saya harap pembaca tahu mengenai SWOT. Sekiranya tidak boleh mendapatkan bantuan PakCik Google bagi mendapatkan maklumat lanjut. Apabila Hamid mengetahui kekuatan (strength), kelemahan (weaknesses), peluang (opportunity) dan halangan (threats) beliau akan lebih mudah menyusun strategi untuk mendapatkan PhD. Misalnya bidang kekuatan Hamid ialah pengurusan dan ilmu matematik, kelemahannya ialah kewangan dan waktu, peluang ialah sampel ujian kaji yang tersedia dan halangan hanyalah kemahuan, maka beliau dengan mudah dapat mengatur langkah untuk mendapatkan PhD.
Pada umur melebihi setengah abad Hamid hanya boleh membuat PhDnya secara separuh masa (parttime), namun pada pendapat saya membuat PhD secara sepenuh masa atau separuh masa adalah sama saja sebab kekuatan utama ialah pada kemahuan diri sendiri. Perjumpaan dengan penyelia bukanlah setiap hari, boleh diatur perjumpaan dua minggu sekali atau seminggu sekali. Pada peringkat doktor falsafah peranan penyelia ialah sebagai pemudahcara sahaja, pelajar yang mesti berperanaan lebih aktif berbanding penyelia.
Pertama sekali Hamid mesti mencari dulu masalah yang ingin diselidiki. Masalah boleh dicari melalui jurnal terkini iaitu lima tahun ke belakang, cari jurnal yang berkaitan dengan bidang kajian kita untuk tahun 2012, 2011, 2010, 2009 dan 2008. Kajian literatur ini sangat penting bagi mengetahui apa yang sedang dibuat oleh orang-orang lain dalam bidang yang kita minati dan mencari mana-mana peluang untuk menyambung kerja-kerja mereka. Fasa ini dinamakan sebagai Fasa Pernyataan Masalah (problem statement phase). Di sini bantuan penyelia yang pakar dalam bidang berkaitan sangat diperlukan agar pelajar tidak tersalah arah. Hampir semua universiti di Malaysia memperuntukan dua semester untuk pelajar PhD mereka menghasilkan cadangan penyelidikan PhD (PhD research proposal) mereka. Pada akhir dua semester itu pelajar PhD mesti mempersembahkan cadangan penyelidikan PhD mereka di hadapan sebuah panel penilai yang akan menentukan apakah pelajar itu layak meneruskan kajian PhDnya atau membuat pembetulan.
Saya menyatakan kepada Hamid agar melaksanakan cadangan itu dulu supaya dalam masa enam bulan akan datang beliau dapat mengenalpasti dengan jelas apa yang hendak beliau buat bagi mendapatkan PhD dan siapa yang beliau pilih untuk menjadi penyelia. Pemilihan penyelia sangat penting kerana bidang yang penyelia kuasai dan juga motivasi yang boleh penyelia berikan sepanjang Hamid menjalankan penyelidikan PhD beliau nanti.
Saya rasa bukan Hamid sahaja yang sedang mengalami perkara ini, ramai lagi yang menghadapinya tetapi mereka mengambil sikap menyerah kerana mereka sudah terlambat katan mereka. Permainan kegemaran saya iaitu boling mengajar saya agar melupakan saja kerangka (frame) yang terbuka (open) tetapi memberikan fokus kepada kerangka (frame) yang belum dibaling kerana harapan “strike” atau “spare” masih tetap ada. Lupakan yang telah berlaku sebelum ini dan tumpukan kepada masa depan yang masih menjanjikan kecemerlangan. Bersikap positif lebih baik daripada bersikap negatif dan selalu ingat bahwa selagi kita bertindak kegagalan hanyalah sebuah kejayaan yang tertangguh.
Allah SWT memberikan kita kegagalan sementara supaya kita menilai kembali (muhasabah) terhadap apa yang telah kita lakukan, mungkin tersalah cara atau tersalah bidang yang diceburi dan senentiasa ada ruang untuk membuat pusingan U (U Turn) dalam hidup ini.
Ismail Abdullah, Teras Jernang, 13 Julai 2012.
